Kerkgebouw

Geschiedenis van het gebouw

Voordat dit pand een kerk was denken wij dat hier een groot middeleeuws woonhuis heeft gestaan. Dit is te herleiden aan de werfkelders die onder het pand zitten.

Vanaf 1612 is in de archieven sprake van een brouwerij “De Witte Leeuw”. Ten behoeve van die brouwerij werden veranderingen in de constructie en indeling van het pand aangebracht. Daarbij is het rechterpand aan de noordelijk zijgevel (zie foto) erbij getrokken. Tot medio 18e eeuw heeft de brouwerij gefunctioneerd.

Een mooi filmpje over de geschiedenis van dit stukje Utrecht is te zien op youtube:

In november 1773, na een ingrijpende verbouwing o.l.v. de Haarlemse bouwmeester Willem de Haan, werd het pand in gebruik genomen als kerk door de Doopsgezinde Gemeente, die voordien een gebouw aan de Springweg gebruikte. Tijdens deze verbouwing werd o.a. de voorgevel vernieuwd. De nieuwe voorgevel suggereerde niet anders dan een statig grachtenhuis, zoals wenselijk was in de tijd dat de Doopsgezinden slechts “getolereerd” werden. We noemen dit ook wel een schuilkerk. Het gebouw heeft een vrij streng Lodewijk XVI-karakter, hoewel stucwerk en meubilair nog Lodewijk XV-vormen vertonen.

De preekstoel van de schrijnwerker Wajon is zeer fraai, de bankenrijen dateren uit het midden van de 19e eeuw. De oorspronkelijke verlichting door koperen kroonluchters werd in 1821 vervangen door lampen en weer later door gaslicht / elektrische verlichting. De vensters, zowel aan de grachtzijde als in de kerkzaal, zijn één of meermalen gewijzigd.

De glas-in-lood voorzetramen dateren van 1921-1922 en zijn vermoedelijk geplaatst als modieuze lichtdemping.

Het oorspronkelijke orgel was het eerste pijporgel in een doopsgezinde kerk en bevindt zich thans in de Vredeskerk te Katwijk. Het huidige orgel werd in 1870 vervaardigd door de firma Bätz & Witte ter vervanging van het Bätz-orgel van 1765, dat in 1773 met de Doopsgezinden naar dit gebouw meeverhuisde, maar na ruim 100 jaar gebruik waarschijnlijk niet meer voldeed aan het gewijzigde klankidioom. De orgelkas is in neo-rococo stijl en bepaald grover van vorm en detaillering dan de voorgaande.

Sinds april 2007 hangt het nieuwe kunstwerk van Annemarie van der Wilt in de hal van de kerk. Zij maakte dit kunstwerk in opdracht van onze gemeente. Het kunstwerk beeldt de bruiloft van Kana uit (Johannes 2: 1-11). Het werk begon met een aantal gesprekken met de kunstcommissie. In deze gesprekken vertelde de commissie wat de gemeente wilde met een kunstwerk in de hal. Dit bracht de kunstenares op het idee van de Bruiloft van Kana, omdat zij dit verhaal kenmerkend vindt voor onze gemeente. Zij ziet hierin drie thema’s: water (kans op nieuw leven), ontmoeting (de gemeente wil ontmoeting tussen mensen en met God bevorderen) en hoop & licht (zoeken naar het licht in je leven, ook als je het moeilijk hebt).

Het werk is een drieluik, en een collage van verschillende technieken en materialen waaronder hout, verf en mozaïek. Rechts zien we de contouren van de zes wijnvaten, links het groen van het leven en het blauw van het water. In het midden zien we de mensen met Jezus temidden van hen.

Bezoeken

Bent u nieuwsgierig geworden naar het gebouw? Wilt u eens een kijkje komen nemen? Dan kan dit in de zomer met Kerken Kijken. Tijdens Kerken Kijken zijn er meerdere kerken in de stad, waaronder de Doopsgezinde Kerk, vrij toegankelijk te bezoeken. Er is dan geen dienst waardoor u vrij kunt rondlopen of onder begeleiding van een gids het pand verkennen. Een gids kan u verdere details en verhalen over het gebouw vertellen. Houdt de website in de gaten voor de data waarop Kerken Kijken 2024 zal plaatsvinden.